مقبره شهاب الدین الیاس لنبکی(الیاس کچل) و امام زاده حیات الغیب

 

مقبره سمت راست امام زاده حیات الغیب(گومه حیای غو)- سمت چپ شهاب الدین الیاس لنبکی(الیاس کچل)-

این دو مقبره در 45کیلومتری جاده خرم آباد - پلدختر بر بالای تپه ای مشرف به روستای حیات الغیب واقع شده اند از قدیم الایام تاکنون سادات و شاه کرمی ها و دیگر ساکنان منطقه مردگان خود را در کنار این دو مقبره دفن نموده اند، این اماکن با شماره ثبت 1922درفهرست آثار ملی ثبت شده اند .

 

تاریخ و ساخت مقبره شهاب الدین الیاس و امام زاده حیات الغیب به علت ازبین رفتن کتبیه یا سنگ نوشته آنها بدرستی معلوم نیست، اما با استفاده از مقایسه و اتفاقات مهم رخ داده در عصر آنها که در تاریخ ثبت و وجود دارند می توان تا حدودی به عصر و تاریخ آنها رسید .

 

شهاب الدین الیاس لنبکی

در گویش محلی مردمان منطقه، الیاس کچل خوانده می شود و احترام زیادی در میان مردمان منطقه ندارد، الیاس از سلسله اتابکان لر کوچک و از نوادگان شجاه الدین خورشید می باشد، شجاع الدین خورشید سال 580 هجری قمری وفات یافته و در قبرستان شهنشاه دفن گردیده است و دارای مقبره می باشد، بعضی منابع تاریخ فوت او را سال 621 هجری قمری ذکر کرده اند .

مقبره شهاب الدین الیاس لنبکی(الیاس کچل)، کاملاً چسبیده به مقبره امام زاده حیات الغیب و از لحاظ معماری باهم متفاوت و متعلق به یک عصر و یک زمان نیستند .

تاریخ ساخت مقبره و زمان فوت الیاس دقیقاً مشخص نیست، اما با توجه به اتفاقات تاریخی که در زمان او رخ داده و او در این اتفاقات نقش داشته است می توان زمان و تاریخ فوت و ساخت مقبره  او را با اختلاف یک یا دو سال حدس زد .

در کتاب تاریخ پانصد ساله لرستان ، پیشینه و علت کشته شدن شهاب الدین الیاس لنبکی توضیح داده شده است .

در این کتاب در باره نحوه و علت کشته شدن جماالدین خضر فرزند تاج الدین شاه (نفر دهم از اتابکان لر)، آمده است که جماالدین خضر دشمنان زیادی داشت که سردسته آنها حسام الدین عمر و شمس الدین  الیاس بودند، توطئه ناجوانمردانه این دو و گزارش های پی در پی آنها به دربارمغول عاقبت باعث صدور فرمان قتل خضر از طرف خان مغول گردید و در ادامه می نویسد چون به عقیده الوار شهاب الدین الیاس و برادرانش مایه فتنه و قتل خضر و فرزندخردسالش بودند باید از آن ولایت بیرون می رفتند .

در کتاب شرفنامه درباره این موضوع آمده است که صمصام الدین  محمود به کار ولایت قیام نمود بعد از مدتی قصد شهاب الدین الیاس نمود و به تنهایی بر او و برادران و اقوامش دوانید ایشان به حرب باز ایستادند و صمصام الدین محمود را پنجاه و چهار زخم زدند و او رخ از ایشان نمی تافت آنان منهزم بر کوه پر برف برفتند ................

خلاصه اینکه الیاس در فصل زمستان و در کوه تیره شمال مقبره کنونی، کشته و در مکان فعلی پایین کوه تیره دفن می گردد .

بنابراین چون الیاس به انتقام خون جماالدین خضر کشته است و خضر دارای تاریخ می باشد(وفات 693هجری قمری)، پس می توان حدس زد که شهاب الدین الیاس یک یا دو سال بعد از خضر کشته شده باشد که سال وفات و تاریخ ساخت مقبره او حدوداً به سال 694 هجری قمری می رسد، یعنی حدود  740  سال پیش .

    

                                              نمای مقبره الیاس از بالا

 

امام زاده حیات الغیب

می گویند در گذشته شجره و ضریح زیبایی طراحی شده ازجنس چوب داشته است که سادات منطقه بر سر اینکه جد کدام گروه می باشد بین آنها اختلاف بوجود آمده و از لج همدیگر آنرا شکسته و از بین برده اند .

حیات الغیب در میان مردمان منطقه احترام خاصی دارد و دارای مریدان و زائران زیادی می باشد و عده زیادی او را واسط بین خود و خدایشان جهت برآورده شدن حاجاتشان قرار می دهند .

در زبان مردمان محلی مقبره حیات الغیب - گومه حیای غو - تلفظ و به آن قسم می خورند .

در گذشته کسانی که مظنون به دزدی بوده اند را جهت سوگند به داخل این امام زاده می برده اند و کسانی که واقعاً دزد بوده اند از ترس عقوبت، قسم نخورده و به دزدی خود اعتراف می کرده اند، برعکس امروزه که حتی لوازم داخل خود این امام زاده را هم دزدیده اند .

شجره :

شجره نامه‌ای در دست سادات حیات‌الغیب وجود دارد و متن آن نیز بر روی سنگ قبر جدید نوشته شده که متن آن چنین است: «یعرف ابن الحیات الغیب و کان من العلما و قبره فی لرستان ابی‌القاسم محمد معروف به ابی الحیان الغیب بن احمد بن رضی‌الدین بن احمد بن موسی بن حسین بن ابراهیم بن حسن بن احمد بن ماجدین معد بن اسماعیل بن یحیی بن ابی یحیی محمد الزاهد معروف به شاه مححو بن ابی جعفر احمد الزاهد بن تاج‌الدین ابراهیم المجاب بن محمد العابد الامام موسی کاظم(ع) .

این شجره حیات الغیب را بعد از 17-16 نسل به امام موسی کاظم (ع)، می رساند، تاریخ وفات او را میراث فرهنگی بر روی تابلویی که کنار مقبره است سال  875 هجری قمری نوشته است، یعنی 559سال پیش در گذشته است .(با توجه به تاریخ هم اکنون که سال 1434هجری قمری می باشد) .

اگر 17نسل را در 35سال میانگین فاصله بین نسل ها ضرب کنیم به عدد 595 سال می رسیم.

با توجه به تاریخ وفات حیات الغیب که 559 سال از آن می گذرد و جمع آن با 595 سال فاصله بین 17 نسل به عدد 1154 سال می رسیم که اگر آنرا از 1434تاریخ هم اکنون قمری کم کنیم به سال 280 هجری قمری می رسیم، از طرف دیگر ما می دانیم که امام موسی کاظم(ع) سال 183 هجری قمری وفات یافته است، بنابراین از لحاظ منطق، شجره و تاریخ فوت امام زاده حیات الغیب تا حدود زیادی می تواند درست باشد .  

بنابراین تاریخ فوت شهاب الدین الیاس لنبکی سال 694 هجری قمری یعنی 740سال پیش و تاریخ فوت امام زاده حیات الغیب سال 875 هجری قمری یعنی 559سال پیش می باشد (با توجه به  تاریخ هم اکنون که سال 1434هجری قمری می باشد) .

بنابراین شهاب الدین الیاس(الیاس کچل)، 181سال پیش از حیات الغیب فوت و در این مکان دفن گردیده است .

در خیلی از سایت ها و وبلاگ ها این دو بنا را به دوره قاجارها نسبت داده اند که اشتباه می باشد شاید علت این اشتباه به خاطر تعمیری باشد که در دوره شاهان قاجار روی مقبره حیات الغیب صورت گرفته است .

عده ای اظهار می دارند که مقبره متعلق به الیاس با توجه به معماری و شکل داخلی آن عبادتگاه ایرانیان پیش از اسلام بوده است، و به الیاس و اتابکان لر تعلق ندارد، بنده در این مورد صاحب نظر نبوده و فقط آنچه را که شنیده بودم نوشتم .

 

                                                                                علی کرمی کیان(شاه کرمی)

 

 

زمستان حیات الغیب

برای دیدن عکس دراندازه واقعی روی آن کلیک کنید